Gen. Prof. Elżbieta “Zelma”, „Sulica”, “Zo” Zawacka – Co za kobieta! Swoimi dokonaniami mogłaby obdarzyć życiorysy kilku osób. Jedyna kobieta w szeregach cichociemnych. Bojowniczka walk o Lwów w 1939, kurierka i emisariuszka Grota-Roweckiego do polskiego rządu, uczestniczka Powstania Warszawskiego. Po wojnie, współzałożycielka Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej. Mianowana Generałem Brygady, jako druga w historii Polskiej Armi kobietą-generał. Dama Orderu Orła Białego.
Tak o niej napisał Jan Nowak-Jeziorański w książce „Kurier z Warszawy”:
„Nawet w konspiracji, gdzie panuje anonimowość, „Zo” stała się postacią legendarną. (…) straciła rodzinę. Uchodziła za człowieka ostrego i wymagającego od innych, ale najbardziej od samej siebie. Jej oddanie służbie graniczyło z fanatyzmem. (…) Średniego wzrostu, blondynka o niebieskich oczach miała w sobie coś męskiego. Była surowa, poważna, trochę szorstka i bardzo rzeczowa. W czasie rozmowy ani razu nie uśmiechnęła się, nie padło ani jedno słowo natury bardziej osobistej, nic co nie wiązało się ze służbowym tematem. „Zo” nie miała na to czasu. Dopiero na pożegnanie poczułem ciepły, mocny uścisk dłoni i usłyszałem lekkie westchnienie: Daj Boże, żebyście dotarli.”
Urodziła się w marcu 1909. We wrześniu 1939 walczyła w obronie Lwowa, po czym dołączyła do szeregów Służby Zwycięstwu Polski (organizacji poprzedzającej Związek Walki Zbrojnej i późniejszą Armię Krajową).
Działając pod pseudonimem Zelma współorganizowała struktury SZP-ZWZ na Górnym Śląsku. Po przeniesieniu do Warszawy została kurierką. Przewoziła pocztę między Warszawą a Berlinem, która nastęnie przesyłana była przez Szwecję do Londynu.
Wielokrotnie przekraczała granicę. Po setnym razie, jak powiedziała, przestała liczyć.
W 1943 przejechała przez Europę do Londynu jako emisariuszka gen. S. Grota-Roweckiego do polskiego rządu. Kilka miesięcy później została zrzucona ze spadochronem z powrotem do Polski i tam przyłączyła się (jako jedyna kobieta) do Cichociemnych.
Brała udział w Powstaniu Warszawskim.
Po wojnie pracowała jako nauczycielka i kontynuowała karierę naukową. Zgromadziła wiele materiałów o Armii Krajowej i została współzałożycielką Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej.
Otrzymała wiele odznaczeń wojskowych i została mianowana Generałem Brygady – drugą w historii Polskiej Armii kobietą-generałem. „Zo” zmarła w roku 2009 w wieku stu lat.
Hanna Harmata, Marzenna Donajski / Donajska